De "Magdalene Laundries" in Ierland
Van de website www.antondewit.nl
Zie met name het gedeelte onder 'Magdalene laundries' (door mij toegevoegd tussen-kopje)
februari 22, 2013 - Anton de Wit
Als enthousiast beoefenaar van de oosterse krijgskunst én enthousiast katholiek heb ik natuurlijk wel even gegniffeld om dit filmpje. (NB link: http://www.youtube.com/watch?v=uZJqU3yzco0 ) Wie dit gemaakt heeft, wanneer en waarom – ik heb geen idee. In de commentaren op YouTube zag ik dat sommigen zich in alle ernst afvragen of dit echt is. Natuurlijk is dit niet echt, dat straalt er vanaf. Zeker, de vechttechnieken zijn echt genoeg (ik vermoed dat deze dames werkelijk bekwaam zijn in karate, aikido en/of ninjitsu), dat is het punt niet. Het idee dat religieuzen zich in een krijgskunst bekwamen vind ik ook zo absurd nog niet; in de Middeleeuwen waren er immers ook militaire kloosterordes (soit, meestal mannelijke ordes, maar toch). Wat deze video ongeloofwaardig maakt: de nonnen zijn te karikaturaal. Alsof die echt vroom zingend en biddend een dojo binnen zouden lopen, en vervolgens allerlei defensieve capriolen uit zouden halen met rozenkrans en crucifix, dat alles keurig in habijt. Dergelijke stijve kledij werd in de jaren ’70 (toen dit filmpje ongeveer gemaakt zal zijn) sowieso nog maar nauwelijks gedragen, zeker niet door de zogenoemde actieve kloosterlingen (dus kloosterlingen die, zoals deze zusters volgens het filmpje, in liefdadigheidsinstellingen als een weeshuis werkten). Nee, dit is duidelijk aan iemands fantasie ontsprongen.
En die nonnenfantasie staat niet op zichzelf; die kent een traditie die loopt van anti-paapse stuiverromans tot en met de recente hersenspinsels over de Ierse Magdalene Laundries…
Gebruik de zoekterm ‘nun’ voor de grap eens in een afbeeldingenzoekmachine. Je kunt er zeker van zijn dat de meeste dames die dan getoond worden nooit de gelofte van kuisheid hebben afgelegd. Je ziet ofwel sadistische krengen, ofwel welgevormde vrouwen in suggestieve poses – en niet zelden allebei tegelijk. Het is werkelijk verbazingwekkend hoe veelvuldig en stelselmatig vrouwelijke religieuzen (‘nonnen’ is overigens geen correcte term) in de populaire beeldvorming in verband worden gebracht met geweld en seks.
Ik weet niet of je wel eens een echte vrouwelijke kloosterling ontmoet hebt, maar ik kan je verzekeren: zelden hebben karikaturen zo weinig met de werkelijkheid van doen gehad. De meeste religieuzen die ik ken zijn zachtmoedige maar doortastende vrouwen; intelligent, hartelijk, betrokken, bescheiden en zeer nuchter. In de verste verte zijn ze niet te associëren met de quasi-pornografische voorstellingen die zelfs in de mainstream cultuur alomtegenwoordig zijn.
Waar komen die beelden vandaan? Historisch gezien zijn ze ongetwijfeld ontsproten uit de vunzige anti-katholieke stuiverromans die na de Verlichting en Reformatie een populair genre werden. Ze boden spanning, sensatie en erotiek, en voedden en passant nog eens het broeiende wantrouwen jegens de katholieke Kerk in het algemeen en de geestelijkheid in het bijzonder. De geheimzinnigheid en beslotenheid van de kloosters – althans in de ogen van buitenstaanders – zal ongetwijfeld hebben bijgedragen aan de hardnekkigheid van de giftige karikatuur.
'Magdalene laundries'
Die is zo hardnekkig, dat dergelijke door likkebaardende 18e-eeuwse vrijdenkers en puriteinen bekonkelde karikaturen zelfs van tijd tot tijd opduiken in de ‘serieuze’ journalistiek. De hele verslaggeving over de zogenoemde ‘Magdalene Laundries’ in Ierland is ermee doortrokken.
Voor wie het nieuws gemist heeft: die ‘Laundries’ waren door de staat gefinancierde maar door zusters gerunde tuchtinstellingen voor ‘gevallen vrouwen’ (een eufemisme dat veel kon betekenen in die tijd). De Ierse regering heeft een onafhankelijk onderzoek laten doen, en de premier heeft zijn excuses aangeboden aan de vrouwen die er te werk waren gesteld.
Afijn, als we de verslaggeving mogen geloven, voldeden die Magdalene-zusters aan alle seksuele en gewelddadige nonnenfantasieën. Ik citeer uit een bericht dat gisteren in de Wegener-dagbladen verscheen:
"De vrouwen moesten onder een terreurbeleid slavenarbeid verrichten. Meisjes die, soms door verkrachting, ongehuwd zwanger raakten, een lichte mentale handicap of leerproblemen hadden, werden negentig jaar lang opgesloten in wasserijen genoemd naar de Bijbelse zondares. In de wasserijen moesten ze in absolute stilte en ondraaglijke hitte elke dag van ‘s morgens tot ‘s avonds wassen ‘om hun zonden weg te spoelen’. Tegelijk werden ze onderworpen aan de sadistische psychologische en fysieke vernederingen van de nonnen en soms ook aan seksueel misbruik door priesters."
Dit is het beeld dat al jaren bestaat – sterk gekleurd door de film The Magdalene Sisters uit 2002, waar in de verslaggeving veelvuldig naar verwezen wordt als ware het een betrouwbaar historisch document.
Maar wat is nu het opmerkelijke, en daar heb ik in de Nederlandse verslaggeving nog geen woord over gelezen: dat onafhankelijke Ierse rapport over de Magdalene Laundries spreekt dit beeld uitdrukkelijk tegen.
Je kunt het zelf nalezen als je wil, want het rapport staat integraal online. Met name hoofdstuk 19 is interessant, omdat daarin de verslagen staan opgetekend van uitgebreide gesprekken met vrouwen die er geïnterneerd waren, maar ook andere betrokkenen: leden van de religieuze congregaties, artsen, enzovoort.
Hoe je het ook wendt of keert, die wasserijen waren geen fijne plekken, daar niet van – maar dat ‘terreurbeleid’ van ‘sadistische nonnen’ is werkelijk een fabel.
Om te beginnen bij het in het krantenartikel gesuggereerde seksueel misbruik… de onderzoekscommissie onderzocht tien wasserijen, over een tijdspanne van ruim zeventig jaar, waarin meer dan 10.000 vrouwen geïnterneerd waren, en vond nul gevallen van seksueel misbruik door geestelijken. Slechts één vrouw maakte melding van seksueel misbruik, maar dat was door een andere geïnterneerde. Ook weersprak een grote meerderheid van de vrouwen die met de commissie sprak het beeld dat er in de wasserijen sprake was van fysieke mishandeling of vernedering.
Sterker nog, zo gaat het rapport verder, de betrokkenen verklaren dat de Magdalene Laundries in dat opzicht zeer gunstig afstaken tegen de zogeheten ’Reformatory and Industrial Schools‘, een soort staatsinternaten voor wezen en arme kinderen. Dit citaat van een voormalige geïnterneerde vond ik veelzeggend:
“Ik vond het schokkend om te lezen in de kranten dat wij werden geslagen en dat ons hoofd werd kaalgeschoren en dat wij slecht behandeld werden door de nonnen. Zo lang als ik daar was, ben ik nooit met een vinger aangeraakt door een non en ik heb ook nooit gezien dat anderen werden mishandeld… Nu was het zeker niet rooskleurig daar, we werden daar tegen onze wil gevangen gehouden… we moesten er hard werken… maar ik wil maar zeggen dat wij er goed werden behandeld en verzorgd.”
Een huisarts die er kwam te werken onderschrijft dat beeld eveneens:
“Ik had verwacht dat ik een erg ongelukkige, verwaarloosde groep zou aantreffen, die zou lijden aan ernstige medische en vooral psychologische klachten. Ik was daarom verrast dat ik een groep vrouwen ontmoette die tamelijk gelukkig leek en tevreden met hun huidige omgeving, en waarbij ik slechts het soort symptomen en klachten aantrof dat je bij een reguliere praktijk ook aantreft.”
Natuurlijk, die wasserijen waren geen vakantie-oorden, en er was sprake van mentale druk en een strikte discipline. Maar als ik al die getuigenverslagen zo lees, zie ik het beeld voor me van instituten waar een typisch 19e-eeuws (her-)opvoedingsideaal van tucht en regelmaat heerste, dat destijds gemeengoed was in alle scholen, internaten, gevangenissen, enzovoort (en zeker niet enkel de katholieke) – en sterker nog; dat je op een heleboel andere plekken nog een stuk slechter af was dan bij die zusters van de wasserijen.
Maar toch: veel media houden liever vast aan de sleetse karikatuur van de sadistische nonnen. Journalist Brendan O’Neill schreef er een zeer scherp en lezenswaardig artikel over in The Telegraph.
Zelfs een rapport dat het blazoen van deze religieuzen zuivert, wordt misbruikt om het anti-roomse vuurtje verder mee aan te blazen.
Ze zijn er zo’n makkelijke prooi voor, die goede, hartelijke, intelligente, bescheiden en betrokken zusters…
Misschien is een cursus oosterse krijgskunst inderdaad zo gek nog niet; ik verklaar mij gaarne bereid religieuzen de beginselen ervan bij te brengen.
Maak jouw eigen website met JouwWeb